Lễ Vu Lan, hay còn gọi là Vu Lan Báo Hiếu, là một trong những lễ hội văn hóa và tôn giáo quan trọng, không chỉ tại Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia châu Á khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, và Thái Lan. Đây là dịp để tưởng nhớ và tôn vinh công ơn cha mẹ, tổ tiên, và những người thân đã khuất, mang đậm triết lý nhân văn và lòng biết ơn sâu sắc.
1. Việt Nam
Lễ Vu Lan tại Việt Nam diễn ra vào ngày rằm tháng Bảy âm lịch hàng năm. Đây là dịp con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo, kính trọng đối với tổ tiên và cha mẹ. Người Việt thường đến chùa dâng hương, cầu nguyện cho cha mẹ còn sống được mạnh khỏe, an lành và cầu siêu cho người đã khuất. Hình ảnh truyền thống của lễ Vu Lan ở Việt Nam là những bông hoa hồng cài lên áo, với hoa hồng đỏ dành cho những ai còn mẹ và hoa trắng cho người đã mất mẹ. Đó là biểu tượng của tình mẫu tử thiêng liêng và lòng biết ơn.
2. Trung Quốc
Ở Trung Quốc, lễ Vu Lan được gọi là lễ “Trung Nguyên,” thường được tổ chức vào ngày rằm tháng Bảy âm lịch. Lễ hội này cũng mang ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên và báo hiếu, tuy nhiên, tại đây, người ta còn tin rằng đây là dịp để giải thoát những linh hồn chưa được siêu thoát. Người Trung Quốc thường cúng đồ ăn, đốt vàng mã và thực hiện các nghi lễ cầu siêu để an ủi các linh hồn vất vưởng.
3. Nhật Bản
Ở Nhật Bản, lễ Vu Lan được biết đến với tên gọi “Obon,” một trong những lễ hội quan trọng nhất trong năm. Lễ Obon thường kéo dài từ ngày 13 đến 16 tháng Tám hàng năm, với các hoạt động như dâng hương, cúng tổ tiên, và tham gia các điệu múa truyền thống “Bon Odori.” Người Nhật tin rằng vào dịp này, linh hồn của tổ tiên sẽ trở về nhà, và họ tổ chức lễ để đón chào và tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên của mình.
4. Hàn Quốc
Tại Hàn Quốc, lễ Vu Lan cũng được tổ chức dưới tên gọi “Chuseok” hay “Lễ tạ ơn,” một trong những lễ hội lớn nhất trong năm. Lễ Chuseok diễn ra vào giữa tháng Tám âm lịch, là dịp để gia đình đoàn tụ, tưởng nhớ tổ tiên và chia sẻ những món ăn truyền thống. Người Hàn Quốc thường chuẩn bị các mâm cỗ cúng thịnh soạn, bao gồm các loại bánh truyền thống như “songpyeon,” và thực hiện các nghi lễ cúng bái tại nhà và mộ phần tổ tiên.
5. Thái Lan
Ở Thái Lan, lễ Vu Lan được gọi là “Wan Sart,” một phần của lễ hội Phật giáo. Vào ngày này, người Thái thường cúng đồ ăn, đồ uống và các vật phẩm cần thiết cho các nhà sư và tổ tiên. Đặc biệt, họ tin rằng việc cúng đồ ăn sẽ giúp cho các linh hồn lang thang, chưa được siêu thoát, có được sự bình an.
Lễ Vu Lan là dịp để mọi người nhìn lại, trân trọng những gì cha mẹ và tổ tiên đã dành cho mình, qua đó gìn giữ và truyền bá những giá trị nhân văn tốt đẹp từ thế hệ này sang thế hệ khác.