Ý nghĩa của nghi thức cúng cơm đám tang cho người đã khuất
Cúng cơm đám tang hay còn được gọi với cái tên là Lễ Chúc Thực, tức là nghi thức dâng cơm cho người đã khuất. Đây là một trong những nghi thức quan trọng không thể thiếu trong phong tục tang lễ truyền thống của Việt Nam.
Theo quan niệm của ông bà ta ngày xưa, khi con người vừa trút hơi thở cuối cùng, họ vẫn chưa kịp thời nhận thức rằng mình đã mất nên hương linh vẫn luôn quẩn quanh trong nhà, hiện diện bên cạnh người thân, con cháu để chờ được đi qua các cửa âm phủ, đi đến lục đạo luân hồi và chuyển kiếp. Chính vì thế, để giúp cho người mới mất không quá bất ngờ về sự ra đi của mình, những người thân trong gia đình cần thực hiện nghi thức cúng cơm đám tang vào mỗi ngày với mong ước mang lại sự đủ đầy và an yên trong lòng người ở lại cũng như người đã ra đi.
Đối với quan niệm của Phật Giáo, cúng cơm cho người đã khuất còn trở thành cơ hội để người sống có thể làm tròn “Đạo Hiếu” đối với ông bà, cha mẹ của mình. Đây là dịp để ta thể hiện sự tưởng nhớ, biết ơn, tấm lòng thành kính và những nguyện vọng chưa kịp bày tỏ với người ra đã ra đi. Mâm cơm cúng dần được xem như một lời tiễn biệt vạn dặm đường xa và là lời nguyện cầu cho hương linh được an nghỉ cõi vĩnh hằng. Chính vì thế, việc chuẩn bị và thực hiện nghi thức cúng cơm đám tang có ý nghĩa vô cùng quan trọng, đòi hỏi sự chuẩn bị bài bản, kĩ lưỡng và cẩn thận từ các món cúng cho đến lễ nghi trong quá trình thực hiện, để bày tỏ tấm lòng của người ở lại đối với người đã khuất một cách thành tâm nhất.
Nên cúng cơm chay hay mặn cho người đã khuất?
Chúng ta vẫn thường nghe đến câu nói “Trần sao âm vậy”, tức là người sống hưởng thụ đồ ăn thức uống đủ đầy như nào thì cơm cúng đám tang cho người mất cũng phải tươm tất y như thế. Chính vì lẽ đó mà trong lòng ta vẫn còn những băn khoăn về việc bày biện lễ cúng chay hay cúng mặn cho người đã khuất.
Khi bàn đến quan niệm “Trần âm sao vậy”, Phật dạy ta chúng ta hiểu rõ rằng người sống và người đã khuất đều cần có một hướng đi, một lối sống, đều cần có sự thanh tịnh bên trong tâm hồn. Theo quan niệm của nhà Phật, lễ dành cho hương linh là hành động hướng thượng, hướng đến sự yêu thương, sự thanh thịnh, linh thiêng đầy trong sáng, đặc biệt là phải hướng đến sự siêu thoát cho hương linh. Ta cũng có thể thấy, tự bao đời nay, nơi thờ tự, chỉ nên có hương, hoa, đăng, có trà, quả, thực và lòng thành kính trong sáng vị tha. Sự sát sinh, nỗi đau đớn và lòng oán hận không thể là biểu trưng cho sự thanh tịnh và lòng yêu thương để ta có thể bày tỏ với người thân đã ra đi một cách đúng nghĩa. Vì thế, từ lúc mất cho đến ngày thứ 49, trong cơm cúng đám tang ta nên chuẩn bị đầy đủ những món ăn chay thanh đạm. Như thể ta đã chuyển “phạm thực” thành “hỷ thực”. Mỗi vùng miền sẽ có một mâm cúng và cách bày biện lễ cúng khác nhau. Việc bày biện lễ cúng chay không chỉ thể hiện sự thanh tịnh, thuần khiết mà sẽ giúp cho hương linh có thể hướng tới cõi lành, được hạnh phúc, an yên ở thế giới bên kia và tích thêm phước đức cho cả người mất cũng như người còn sống.
Cần phải lưu ý những điều gì khi dâng mâm cúng đám tang?
Ngoài việc chuẩn bị nghi thức cúng cơm đám tang chu đáo và cẩn thận, chúng ta còn nên lưu tâm một số điều kiêng kỵ sau đây để việc thờ cúng trở nên linh thiêng và hiệu quả hơn:
- Mâm cơm cúng luôn cần phải có cơm, muối và nước sạch trong 100 ngày liên tục.
- Điều đại kỵ khi cúng cơm đám tang là tuyệt đối không cúng đồ ăn cũ hoặc đồ ăn ôi thiu.
- Không nên đặt cơm cúng hoặc đồ cúng ở dưới đất nơi người qua lại giẫm đạp lên. Cần chuẩn bị một chiếc bàn thấp hơn bàn thờ khoảng 50cm là thích hợp nhất. Lau rửa bằng nước cốt gừng để sạch sẽ rồi mới sắp xếp các thứ lên bàn.
- Trong khi nấu đồ cúng không nên nêm nếm xem đã vừa vị hay chưa vì điều này được xem là không tốt, xúc phạm đến người đã khuất.
- Trong những món xào, không nên thêm tỏi vào vì theo quan niệm dân gian, tỏi là gia vị để xua đuổi tà ma.
- Tuyệt đối không dùng xôi đậu đen hoặc xôi gấc, riêu cua, riêu ốc nên sử dụng xôi trắng, bánh chưng, xôi đậu xanh.
- Khi thắp hương cần có người trông để tránh chó mèo làm xáo trộn mâm cúng. Sau khi hương tàn, gia chủ mới được đem đồ cúng xuống.
- Tránh mặc những trang phục màu sặc sỡ, trang điểm trong quá trình dâng mâm cúng.
Nghi thức cúng cơm đám tang có ý nghĩa vô cùng quan trọng và đặc biệt nên chúng ta cần phải lưu tâm và nhìn nhận thật thấu đáo. Trong cuộc sống bận rộn hiện nay, có lẽ thật khó để có thể chuẩn bị một mâm cúng tươm tất vì ta không có đủ thời gian hoặc loay hoay không biết phải nên nấu món gì vừa ngon lại vừa ý nghĩa để dâng lên bàn lễ. Thấu hiểu điều đó, với mong muốn giúp mọi người có thể chu tất vẹn toàn những lễ nghi quan trọng cho người đã khuất, trong đó có nghi thức cúng cơm đám tang, Sala Garden cung cấp dịch vụ cúng giỗ các món chay và mặn tùy theo nhu cầu và mong muốn của Quý khách hàng. Giữa không gian hiện đại, ấm cúng của Nhà hàng Zen và Nhà hàng Lotus với công suất phục vụ 300 khách cùng một lúc, Quý khách hàng sẽ cảm nhận được hương vị thơm ngon khi thưởng thức những món ăn chay và mặn đậm vị tinh hoa đất Việt và sự an yên khi thả hồn mình theo khung cảnh hữu tình tại nơi đây.
Chu toàn đạo hiếu để ghi nhớ và tưởng niệm công đức sinh dưỡng của ông bà tổ tiên sẽ mang đến niềm tin, hy vọng và những điều tốt đẹp cho người đã khuất và gia quyến. Quý khách hàng có thể yêu cầu dịch vụ cúng giỗ của Sala Garden theo số Hotline 0981 5188 99 để nhận sự hỗ trợ tốt nhất. Sala Garden hy vọng sẽ trở thành điểm tựa tinh thần và là người đồng hành cùng Quý khách hàng trong suốt quá trình chăm sóc nơi an nghỉ và hương linh của người thân.
Thu Vân